شیر علی بنایی هروی

کمال الدین شیر علی بنایی هروی

وفات: (۹۱۸ ق)

خطاط، موسیقیدان، شاعر و عارف. در شهر هرات متولد شد و از مشاهیر شعراى آن شهر است که به جهت معمار و بنا بودن پدرش، «بنائى» تخلص مى ‌کرده است. به وى ملاى شاعران هم لقب داده‌ اند.

بنایى در جوانى جزو شاعران دستگاه امیر علی شیر نوایى درآمده بود و سپس به دربار سلطان یعقوب آق‌قویونلو، و بعد از آن در سمرقند نزد سطان على میرزا رفت و قصیده ‌اى به زبان مروزى به نام «مجمع الغرایب» در مدح او گفت و زمانى هم مداح سلطان محمود بود. او در زمان استیلاى محمدخان شیبانى منصب ملک‌ الشعرایى دربار او را یافت. بعد به هرات بازگشت و در زمان امیر نجم ثانى در قتل عامى که به فرمان شاه اسماعیل صورت گرفت او هم در آن میان کشته شد.

هروى در قصیده، غزل و مثنوى دست داشت و «حالى» تخلص مى ‌کرد. وى استاد نظیره‌ سازى است. غالب اشعار سعدی و حافظ را استقبال کرد. «دیوان» قصاید و غزلیات او شامل شش هزار بیت است. دیگر سروده ‌هاى وى عبارت‌اند از: «مثنویهاى باغ ارم/ بهرام و بهروز» و «شیبانى نامه».

وى در پایان عمر به موسیقى پرداخت و آهنگ‌ساز زبردستى شد و دو رساله در ادوار موسیقى نگاشت. علامه دوانى درباره ‌وى گفته است: «وى دانشمند شاعران و شاعر دانشمندان است».

منابع

• انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج۲، ص۷۱.